Báo Thương hiệu và Pháp luật mới đây đã có bài viết nhan đề: “Nghỉ hè, trẻ được bố mẹ cho uống nước ngọt ‘thả phanh’, bác sĩ khẩn thiết yêu cầu hạn chế vì lý do này”. Nội dung cụ thể như sau:
1. Sự hấp dẫn và phổ biến của nước ngọt trong trẻ nhỏ
Các loại nước ngọt với hương vị đặc trưng, thơm ngon, ngọt mát luôn khiến trẻ nhỏ thích thú và mong muốn sử dụng thường xuyên. Đặc biệt, trẻ nhỏ thường tiếp cận với nước ngọt chủ yếu do sự cho phép và tiếp tay từ người lớn trong gia đình. Việc này gây ra tình trạng trẻ sử dụng nước ngọt một cách thụ động, đôi khi quá mức cần thiết.
Theo các chuyên gia, trẻ dưới 2 tuổi không nên sử dụng bất kỳ loại nước ngọt nào. Với trẻ trên 2 tuổi, giới hạn khuyến nghị là không uống quá 200 ml nước ngọt mỗi ngày để giảm thiểu những tác động xấu đến sức khỏe.
2. Cảnh báo từ chuyên gia về xu hướng béo phì ở trẻ em liên quan đến đồ uống có đường
BS. Trần Dịch Thành, bác sĩ nhi khoa nổi tiếng đến từ Trung Quốc, đã lên tiếng cảnh báo trong những thập kỷ gần đây, tỷ lệ béo phì ở trẻ em tăng cao một phần do tiêu thụ đồ uống có đường như nước ngọt có ga và nước tăng lực. Các loại đồ uống này chứa lượng đường và calo rất lớn, là nguyên nhân gây thừa cân và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
3. Nghiên cứu khoa học chứng minh tác hại của nước ngọt đối với trẻ
Một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí New England Journal of Medicine đã khảo sát ảnh hưởng của đồ uống có đường đối với trẻ em. Trong nghiên cứu này, 640 trẻ từ 5 đến 12 tuổi được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm: nhóm uống nước ngọt có đường và nhóm uống nước không đường hàng ngày.
Sau 1,5 năm theo dõi, nhóm trẻ tiêu thụ 250 ml nước ngọt mỗi ngày có sự gia tăng rõ rệt về cân nặng, độ dày lớp bã nhờn, vòng eo và tỷ lệ thừa cân béo phì so với nhóm còn lại.
Nguyên nhân được giải thích là lượng calo từ đồ uống có đường dễ hấp thu nhưng không tạo cảm giác no. Thậm chí, sau khi uống, trẻ thường có xu hướng ăn nhiều hơn các loại thực phẩm khác, làm tăng tổng lượng đường và calo nạp vào cơ thể, dẫn tới tích tụ mỡ thừa và gây béo phì lâu dài.
4. Các hệ lụy sức khỏe của việc cho trẻ uống nhiều nước ngọt
TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cho biết tình trạng tiêu thụ nước ngọt quá mức ở trẻ em Việt Nam và trên thế giới đang gây ra nhiều tác động tiêu cực như:
4.1 Bệnh tiểu đường ở trẻ em
Lượng đường cao trong nước ngọt buộc tuyến tụy phải tăng tiết insulin để chuyển hóa. Việc này diễn ra liên tục khiến cơ thể dần bị kháng insulin, là tiền đề dẫn tới bệnh đái tháo đường ngay từ khi còn nhỏ.
4.2 Tăng nguy cơ sâu răng
Trẻ em uống nước ngọt có nguy cơ bị sâu răng gấp đôi so với trẻ không uống. Sâu răng nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng răng lợi, gây đau đớn và mất răng vĩnh viễn.
4.3 Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và hành vi
Nhiều nghiên cứu quốc tế tại Mỹ, Na Uy, Slovakia, Iran và Trung Quốc cho thấy tiêu thụ nước ngọt liên quan đến việc tăng các hành vi tiêu cực như gây hấn, hiếu động thái quá, trầm cảm và nguy cơ hành vi tự sát ở thanh thiếu niên.
5. Lời khuyên dành cho phụ huynh
Để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ, cha mẹ nên:
Hạn chế tối đa việc cho trẻ dưới 2 tuổi uống nước ngọt dưới mọi hình thức.
Đối với trẻ trên 2 tuổi, không để con tiêu thụ quá 200 ml nước ngọt mỗi ngày.
Thay thế nước ngọt bằng các loại nước uống lành mạnh như nước lọc, nước trái cây tươi không đường.
Giáo dục trẻ thói quen ăn uống lành mạnh và hiểu rõ tác hại của đồ uống có đường.
Theo dõi các dấu hiệu bất thường về cân nặng, sức khỏe răng miệng và hành vi để kịp thời điều chỉnh.
Kết luận
Việc cho trẻ em uống nước ngọt tưởng chừng là điều nhỏ nhặt nhưng lại có thể để lại những hậu quả lớn về sức khỏe thể chất và tinh thần. Sự hiểu biết và kiểm soát từ phía cha mẹ là yếu tố then chốt để trẻ phát triển khỏe mạnh và hạn chế các bệnh mãn tính trong tương lai.
Báo VnExpress cũng đã có bài viết nói về chủ đề này với nhan đề: “Trẻ mấy tuổi được uống nước ngọt?”. Nội dung cụ thể như sau:
Câu hỏi của phụ huynh
“Con tôi 1,5 tuổi rất thích uống nước ngọt, vợ chồng tôi đi làm nên không quản lý được. Việc trẻ nhỏ uống có nguy hiểm không? Trẻ mấy tuổi thì được uống nước ngọt?” – Minh Khuê, TP HCM.
Trả lời của chuyên gia
Theo khuyến cáo từ Viện Dinh dưỡng quốc gia, trẻ dưới 2 tuổi tuyệt đối không được phép sử dụng nước ngọt. Với trẻ trên 2 tuổi, lượng nước ngọt tối đa khuyến nghị là không quá 200 ml mỗi ngày.
Lý giải cho điều này, các chuyên gia chỉ ra rằng, với trẻ dưới 2 tuổi, lượng nước hấp thu của cơ thể còn rất hạn chế. Ví dụ, một trẻ 2 tuổi nặng khoảng 13 kg cần khoảng:
“1.000 ml + (3 x 50 ml) = 1.150 ml” nước mỗi ngày.
Nếu trẻ đã được cung cấp 500 ml sữa, thì lượng nước từ các nguồn khác như nước canh, nước luộc rau củ và nước lọc cần bổ sung chỉ còn khoảng 650 ml. Đối với trẻ mới biết đi và lớn hơn, nước lọc vẫn là thức uống ưu tiên.
Cha mẹ nên tránh cho trẻ uống nước ngọt, đặc biệt là các loại nước có ga, bởi:
Thành phần chính của nước ngọt là đường, khi sử dụng thường xuyên dễ khiến trẻ biếng ăn và sâu răng.
Cơ thể trẻ có thể bị đào thải canxi, dẫn tới nguy cơ thiếu canxi và trẻ bị thấp còi.
Trẻ có thể mắc phải các bệnh lý như béo phì, bệnh tim mạch, rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy.
Tác hại hành vi và tâm lý từ việc uống nước ngọt
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Journal of Pediatrics cho thấy trẻ tiêu thụ nước ngọt quá mức có liên quan đến các hành vi tiêu cực:
“Những đứa trẻ uống hơn 4 lon nước ngọt mỗi ngày thường hay phá đồ đạc, đánh nhau, tấn công người khác gấp đôi trẻ khác.”
Điều này làm nổi bật mối liên hệ giữa lượng đường hấp thu từ nước ngọt với các biểu hiện hiếu động thái quá và hành vi gây rối trong trẻ.
Tại sao trẻ nhỏ lại thích nước ngọt?
Các loại nước ngọt sở hữu nhiều mùi vị thơm ngon, đặc trưng và độ ngọt mát khiến trẻ rất thích thú. Đặc biệt, trẻ nhỏ thường sử dụng nước ngọt một cách thụ động, chủ yếu do người lớn cho phép hoặc vô tình tạo điều kiện.
Vì vậy, một trong những cách hiệu quả để hạn chế việc trẻ đòi uống nước ngọt là gia đình không nên sử dụng nước ngọt trước mặt trẻ.
Lời khuyên dành cho bố mẹ
Không nên cấm uống nước ngọt đột ngột, vì việc này có thể khiến trẻ chống đối hoặc lén uống khi không có sự giám sát.
Nếu trong gia đình có trẻ lớn đã có thói quen uống nước ngọt, bố mẹ cần giảm số lần và lượng nước ngọt mua về.
Tập cho trẻ uống nhiều nước lọc thay thế dần nước ngọt. Quá trình này có thể gây khó chịu ban đầu nhưng trẻ sẽ dần thích nghi nếu bố mẹ kiên trì.
Đặc biệt, với trẻ dưới 2 tuổi, nên hoàn toàn tránh cho uống nước ngọt để bảo vệ sức khỏe.
Lời kết từ BS.CKI Nguyễn Thị Hạnh Trang
Việc kiểm soát lượng nước ngọt trẻ sử dụng là rất quan trọng nhằm ngăn ngừa các hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe thể chất và tâm lý. Cha mẹ nên duy trì thói quen ăn uống lành mạnh trong gia đình, tránh tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc quá sớm và nhiều với đồ uống chứa đường.
